Đột quỵ não là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu, cách xử lý khi phát hiện người thân bị đột quỵ

Đột quỵ não là một trong những nguyên nhân chính gây tử vong trên toàn thế giới. Hiểu rõ về đột quỵ não là gì, nguyên nhân, các triệu chứng cảnh báo không chỉ giúp can thiệp kịp thời, cứu sống bệnh nhân mà còn tăng khả năng phục hồi sau khi bị đột quỵ.

Đột quỵ não là gì?

Đột quỵ não (còn gọi là tai biến mạch máu não) xảy ra khi dòng máu cung cấp cho não bị tắc nghẽn hoặc giảm đột ngột, làm gián đoạn nguồn oxy và dinh dưỡng cho các tế bào não, từ đó gây tổn thương và làm chết các tế bào này. Để tìm hiểu rõ hơn đột quỵ não là gì, nguyên nhân, triệu chứng, cách cấp cứu người bị đột quỵ.

Nguyên nhân gây đột quỵ não?

Đột quỵ não có thể do hai nguyên nhân chính:

1. Đột quỵ do tắc nghẽn mạch máu não

Đây là loại đột quỵ phổ biến nhất, chiếm khoảng 87% tổng số trường hợp đột quỵ trên toàn cầu. Đột quỵ xảy ra khi một cục máu đông gây tắc nghẽn trong mạch máu não. Một nguyên nhân phổ biến là các cục máu đông hình thành trong các mạch máu nhỏ, cản trở dòng máu đến một phần của não. Điều này thường liên quan đến tình trạng xơ vữa động mạch, khi các mảng mỡ tích tụ trong mạch máu.

Trong một số trường hợp, các cục máu đông hoặc mảnh vỡ từ mảng mỡ ở các bộ phận khác của cơ thể, đặc biệt là từ tim, có thể di chuyển qua dòng máu và bị kẹt trong mạch máu nhỏ trong não, dẫn đến đột quỵ.

Đột quỵ não là gì?

Hình ảnh mô tả đột quỵ não

2. Đột quỵ do xuất huyết não

Loại đột quỵ này xảy ra khi mạch máu trong não bị vỡ hoặc rò rỉ, làm máu tràn vào mô não, gây tăng áp lực nội sọ và tổn thương tế bào não. Có hai dạng đột quỵ xuất huyết:

- Đột quỵ nội sọ: Là tình trạng mạch máu trong não bị vỡ và máu rò rỉ vào mô não xung quanh. Nguyên nhân có thể do huyết áp cao, sử dụng thuốc chống đông quá liều hoặc xơ vữa động mạch.

- Đột quỵ dưới màng cứng: Đây là một dạng đột quỵ nghiêm trọng hơn, khi máu chảy ra không gian giữa màng cứng (màng bao quanh não) và bề mặt não. Nguyên nhân chủ yếu là do mạch máu phình to và vỡ ra.

Đột quỵ não là gì?

Phân biệt 2 loại đột quỵ não

Một số yếu tố nguy cơ gây đột quỵ não

Theo Hiệp hội Đột quỵ Mỹ (American Stroke Association), có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc đột quỵ, trong đó có những yếu tố không thể kiểm soát như tuổi tác và di truyền. Tuy nhiên, nhiều yếu tố khác như hút thuốc, chế độ ăn uống không lành mạnh, bệnh tiểu đường, huyết áp cao, béo phì và lạm dụng rượu đều có thể kiểm soát và dự phòng được.

Dưới đây là các yếu tố nguy cơ gây đột quỵ não mà bạn cần lưu ý:

- Tuổi tác: Người cao tuổi có nguy cơ đột quỵ cao hơn và cần thường xuyên kiểm tra sức khỏe để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường. Tuy nhiên, đột quỵ đang ngày càng xuất hiện ở người trẻ, do đó, không nên chủ quan với độ tuổi.

- Huyết áp cao: Huyết áp cao làm tổn thương các mạch máu trong não, gây đột quỵ. Đây là một trong những yếu tố nguy cơ chính.

- Béo phì và thừa cân: Người thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ mắc đột quỵ cao hơn. Béo phì cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường và huyết áp cao.

- Chế độ ăn uống không lành mạnh: Chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa và cholesterol có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ. Đồng thời, việc ăn quá nhiều muối cũng làm tăng huyết áp, từ đó dẫn đến đột quỵ.

- Ít vận động: Thiếu hoạt động thể chất có thể làm tăng cân và huyết áp, từ đó làm tăng nguy cơ đột quỵ não.

- Hút thuốc: Thuốc lá là một yếu tố nguy cơ lớn đối với đột quỵ. Nicotine và carbon monoxide trong khói thuốc có thể gây tổn thương các mạch máu và làm tăng nguy cơ đột quỵ.

- Bệnh tiểu đường: Tiểu đường làm tăng nguy cơ đột quỵ vì lượng đường dư thừa trong máu thúc đẩy quá trình tích tụ mỡ trong động mạch, gây hình thành các mảng xơ vữa và cục máu đông.

- Cholesterol cao: Cholesterol cao làm tăng khả năng hình thành các mảng xơ vữa trong mạch máu, từ đó làm tăng nguy cơ đột quỵ.

- Lạm dụng rượu bia: Việc tiêu thụ quá mức rượu bia có thể dẫn đến tăng huyết áp, gây ra đột quỵ.

Các yếu tố này đều có thể kiểm soát và giảm thiểu được thông qua thay đổi lối sống và chế độ ăn uống lành mạnh, từ đó giảm nguy cơ mắc đột quỵ.

Đột quỵ não là gì?

Các yếu tố nguy cơ gây đột quỵ não

Cách xử trí khi phát hiện người thân bị đột quỵ não

Khi nghi ngờ ai đó đang trải qua cơn đột quỵ não, bạn có thể thực hiện theo các bước sau để xử lý kịp thời. Nhận diện các dấu hiệu: Hãy áp dụng nguyên tắc FAST để ghi nhớ các triệu chứng chính:

- Face (Khuôn mặt): Kiểm tra xem khuôn mặt có bị lệch hoặc xệ xuống không.

- Arms (Cánh tay): Hỏi người bệnh cố gắng nâng cả hai tay lên và giữ yên, xem có thể làm được không.

- Speech (Lời nói): Đề nghị người bệnh nói một câu đơn giản để kiểm tra khả năng giao tiếp.

- Time (Thời gian): Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào, gọi ngay số cấp cứu 114 hoặc số điện thoại cấp cứu của bệnh viện gần nhất.

Trong lúc chờ xe cấp cứu, bạn hãy cố gắng thu thập thông tin quan trọng như thời gian bắt đầu xuất hiện triệu chứng, loại thuốc người bệnh đang sử dụng (nếu có), tiền sử bệnh lý, và các dấu hiệu đột quỵ để các bác sĩ có thể đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Hãy đặt người bệnh nằm nghiêng một bên với góc nghiêng từ 30 đến 45 độ, nới lỏng quần áo để dễ thở. Nếu người bệnh thở khò khè hoặc có đờm trong cổ, bạn có thể dùng khăn sạch quấn vào ngón tay và lấy đờm ra. Nếu người bệnh có biểu hiện co giật, hãy đặt một vật mềm, sạch vào miệng để tránh nguy cơ cắn phải lưỡi.

Lưu ý quan trọng: Thời gian là yếu tố quyết định trong việc xử lý đột quỵ não. Can thiệp sớm có thể cứu sống người bệnh và giúp cải thiện khả năng phục hồi. Do đó, đừng để người bệnh nghỉ ngơi hay ngủ trước khi đưa đến bệnh viện. Hãy đưa người bệnh đi cấp cứu ngay lập tức.

Đột quỵ não là gì?

Quy tắc F.A.S.T nhận biết đột quỵ não

Biến chứng của đột quỵ não

Đột quỵ não có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, tùy thuộc vào thời gian điều trị, biện pháp can thiệp và các yếu tố khác. Sau đây là một số biến chứng phổ biến của bệnh đột quỵ não:

- Rối loạn ngôn ngữ: Sau cơn đột quỵ, người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc giao tiếp, không thể hiểu được ngôn ngữ hoặc gặp vấn đề trong việc phát âm và tạo câu.

- Rối loạn vận động: Đột quỵ não có thể ảnh hưởng đến khả năng di chuyển, khiến người bệnh không thể đi lại, mất khả năng giữ thăng bằng, hoặc yếu liệt tay, chân, thậm chí là một bên cơ thể.

- Suy giảm thị lực: Người bị đột quỵ có thể gặp phải vấn đề về thị lực, chẳng hạn như nhìn mờ, nhìn đôi, hoặc đột ngột mất khả năng nhìn rõ.

- Khó khăn trong việc nuốt: Biến chứng này có thể gây khó khăn khi nuốt, làm tăng nguy cơ viêm phổi do thức ăn hoặc nước bọt rơi vào phổi.

- Rối loạn cảm xúc: Sau cơn đột quỵ, nhiều bệnh nhân phải đối mặt với cảm giác trầm cảm, lo âu, nổi giận hoặc cảm giác hụt hẫng, sợ hãi.

- Tăng nguy cơ đột quỵ tái phát: Những người đã từng trải qua đột quỵ có nguy cơ cao bị đột quỵ lần tiếp theo.

- Cơn đau tại các bộ phận cơ thể: Biến chứng có thể gây ra đau đớn ở các phần cơ thể bị ảnh hưởng bởi các vùng não bị tổn thương.

- Ảnh hưởng đến tư duy và trí nhớ: Đột quỵ có thể dẫn đến mất trí nhớ, khó khăn trong việc học hỏi, lập kế hoạch và tập trung. Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động đa nhiệm.

Ngoài ra, nếu không được cấp cứu kịp thời, đột quỵ có thể dẫn đến tử vong hoặc tình trạng sống thực vật kéo dài.

Đột quỵ não là gì?

Một số thống kê về tỷ lệ tử vong và tàn phế do đột quỵ

Phương pháp chẩn đoán đột quỵ não

Để xác định liệu một người có bị đột quỵ não hay không, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng và kiểm tra các chỉ số sinh tồn của bệnh nhân. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng sẽ thu thập thông tin từ người thân về các triệu chứng xuất hiện, thời gian khởi phát, tiền sử bệnh lý của bệnh nhân,…

Sau khi thăm khám, người bệnh có thể được chỉ định thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng như: Chụp CT Scan, siêu âm động mạch cảnh, đo điện tâm đồ, chụp X-quang ngực, chụp MRI, xét nghiệm công thức máu, xét nghiệm đông máu, đường huyết, chức năng thận, men gan, men tim, và các chỉ số lipid máu. Kết quả từ các xét nghiệm này sẽ giúp bác sĩ xác định nguyên nhân gây ra đột quỵ và lựa chọn phương án điều trị phù hợp.

Các phương pháp điều trị đột quỵ não

Một số phương pháp điều trị đột quỵ não bao gồm:

1. Dùng thuốc

Đối với đột quỵ do thiếu máu cục bộ, bệnh nhân có thể được chỉ định sử dụng thuốc tiêu sợi huyết (TPA), giúp làm tan huyết khối. Tuy nhiên, thuốc này chỉ có hiệu quả trong vòng 3-4,5 giờ đầu sau khi xuất hiện triệu chứng đột quỵ. Nếu bệnh nhân đến bệnh viện muộn hoặc không rõ thời gian khởi phát, thuốc tiêu sợi huyết sẽ không được sử dụng.

2. Thủ thuật can thiệp nội mạch

Bác sĩ có thể can thiệp để lấy huyết khối bằng ống thông hút hoặc stent kéo huyết khối, giúp tái thông mạch máu não. Nếu huyết khối đã nhỏ lại, bệnh nhân có thể được tiêm thuốc TPA để làm tan cục máu đông. Đối với các trường hợp mạch máu não bị xơ vữa, bác sĩ có thể đặt stent để ngăn ngừa sự hình thành cục máu đông mới.

3. Phẫu thuật

Với những bệnh nhân bị xuất huyết nặng, phẫu thuật có thể cần thiết để loại bỏ khối máu tụ, giảm áp lực lên mô não và xử lý nguyên nhân vỡ mạch máu. Các phương pháp phẫu thuật có thể bao gồm kẹp mạch máu chảy, phẫu thuật cắt dị dạng động tĩnh mạch, hoặc bóc tách động mạch cảnh.

4. Coiling (thuyên tắc nội mạch)

Phương pháp này sử dụng các vòng xoắn kim loại (coil) để bịt túi phình mạch, ngăn dòng máu chảy ra ngoài não.

5. Xạ phẫu lập thể

Đây là phương pháp điều trị hiện đại sử dụng tia xạ năng lượng cao để sửa chữa dị dạng mạch máu não, đặc biệt là đối với những mạch máu gần vùng não quan trọng hoặc sâu trong mô não, khó can thiệp bằng phẫu thuật.

đột quỵ não là gì

Một số phương pháp điều trị đột quỵ phổ biến nhất

Các biện pháp phòng ngừa đột quỵ não

Muốn phòng ngừa đột quỵ não cần chú ý:

- Kiểm soát huyết áp: Huyết áp cao là yếu tố nguy cơ lớn gây đột quỵ. Để phòng ngừa đột quỵ, cần duy trì huyết áp ổn định qua chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn và giảm cân nếu cần.

- Không hút thuốc: Hút thuốc làm tăng nguy cơ đột quỵ, vì vậy việc bỏ thuốc là một bước quan trọng để phòng ngừa bệnh.

- Kiểm soát đường huyết: Người có mức đường huyết cao cũng có nguy cơ đột quỵ. Kiểm soát đường huyết thông qua chế độ ăn uống hợp lý và kiểm tra định kỳ là cách hiệu quả để giảm nguy cơ.

- Kiểm soát cholesterol và mỡ máu: Cholesterol cao có thể dẫn đến đột quỵ. Chế độ ăn uống lành mạnh, giảm muối và chất béo bão hòa cùng việc luyện tập thể dục mỗi ngày sẽ giúp duy trì mức cholesterol ổn định.

- Giảm cân nếu cần thiết: Béo phì hoặc thừa cân làm tăng nguy cơ đột quỵ. Việc kiểm soát cân nặng và duy trì chỉ số BMI trong mức bình thường rất quan trọng.

- Bổ sung dưỡng chất cho não: Các chất như omega-3, blueberry (việt quất) và ginkgo biloba (bạch quả) có thể giúp tăng cường sức khỏe não bộ. Cùng với chế độ ăn uống phù hợp, bạn cũng có thể sử dụng các thực phẩm chức năng để phòng ngừa đột quỵ và các bệnh lý thần kinh khác.

- Khám sức khỏe định kỳ: Thăm khám và tầm soát sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ và có phương pháp điều trị kịp thời, góp phần ngăn ngừa đột quỵ.

Đột quỵ não là gì?

Biện pháp dự phòng đột quỵ tái phát

Tạm kết

Nội dung bài viết đã giúp bạn tìm hiểu đột quỵ não là gì, nguyên nhân, biểu hiện, các biện pháp điều trị, phòng tránh đột quỵ. Bạn hãy theo dõi thêm các bài viết của Khung Trúc Đan để hiểu rõ hơn về tai biến mạch máu não – căn bệnh của thời đại nhé.

ĐẶT MUA KHUNG TRÚC ĐAN

Giá bán lẻ

Hộp 60 viên: 300.000Đ/HỘP

Họ và tên(*)

Số điện thoại(*)

Địa chỉ nhận hàng(*)

Sản phẩm	Đơn giá	Số lượng	Thành tiền
Khung Trúc Đan hộp 60 viên	300.000		0
Giá này chưa bao gồm chi phí vận chuyển. Nếu có, Chúng tôi sẽ xác nhận đơn hàng với Quý khách qua điện thoại. Trân trọng cảm ơn		Tổng	0