Thuốc chống đột quỵ là gì? Chuyên gia hướng dẫn sử dụng thuốc chống đột quỵ đúng chuẩn ít người biết
Thuốc chống đột quỵ là gì?
Thuốc chống đột quỵ là nhóm thuốc được sử dụng nhằm giảm nguy cơ đột quỵ bằng cách kiểm soát các yếu tố nguy cơ như huyết áp cao, cholesterol cao hoặc ngăn ngừa hình thành cục máu đông. Hiện nay, chưa có loại thuốc nào được công nhận là “thuốc chống đột quỵ” tuyệt đối. Tuy nhiên, một số loại thuốc có thể hỗ trợ điều trị các bệnh lý làm tăng nguy cơ đột quỵ, giúp giảm thiểu nguy cơ tái phát hoặc phòng ngừa ở những đối tượng có nguy cơ cao.
Các loại thuốc này hoạt động dựa trên nguyên nhân chính gây đột quỵ, bao gồm tắc nghẽn mạch máu và xuất huyết não. Tùy theo cơ chế tác động, thuốc chống đột quỵ có thể giúp:
- Ngăn ngừa sự hình thành cục máu đông trong mạch máu.
- Ổn định huyết áp và kiểm soát mức cholesterol để hạn chế nguy cơ tắc nghẽn mạch máu não.
- Hỗ trợ làm tan cục máu đông hoặc làm loãng máu, giảm nguy cơ đột quỵ.
Đột quỵ là "thủ phạm" gây hàng nghìn ca tử vong mỗi năm ở Việt Nam
Top 6 thuốc chống đột quỵ phổ biến hiện nay
Bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc phù hợp dựa trên nguyên nhân gây đột quỵ trước đó và các yếu tố nguy cơ như cao huyết áp, mỡ máu cao,… Dưới đây là một số nhóm thuốc chống đột quỵ phổ biến nhất:
1. Nhóm thuốc kháng tiểu cầu
Tiểu cầu có vai trò quan trọng trong việc làm lành tổn thương mạch máu. Tuy nhiên, nếu quá nhiều tiểu cầu kết dính lại, chúng có thể hình thành cục máu đông – một trong những nguyên nhân chính gây đột quỵ.
Thuốc kháng tiểu cầu (còn gọi là thuốc chống kết tập tiểu cầu) giúp giảm khả năng tiểu cầu kết dính, từ đó hạn chế nguy cơ hình thành cục máu đông. Một số loại thuốc phổ biến trong nhóm này gồm:
- Aspirin: Thường được sử dụng với liều 75–150 mg/ngày để giảm nguy cơ tái phát đột quỵ.
- Clopidogrel, Ticlopidine, Dipyridamole: Có thể được sử dụng đơn lẻ hoặc kết hợp với aspirin để tăng hiệu quả ngăn ngừa đột quỵ.
Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy, việc sử dụng aspirin liều từ 75–162 mg/ngày giúp giảm nguy cơ đột quỵ tái phát hiệu quả hơn so với giả dược. Tuy nhiên, việc sử dụng liều cao có thể làm tăng nguy cơ chảy máu, do đó aspirin thường được chỉ định với liều thấp hơn.
Mặc dù hiệu quả, thuốc kháng tiểu cầu không phù hợp với tất cả mọi người. Những người có tiền sử viêm loét dạ dày, suy gan hoặc dị ứng với thành phần thuốc cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Cơ chế hoạt động của nhóm thuốc Aspirin
2. Nhóm thuốc chống đông máu
Trong nhóm thuốc chống đột quỵ, thuốc ngăn ngừa đông máu và thuốc kháng tiểu cầu đều có tác dụng làm loãng máu, nhưng cơ chế hoạt động khác nhau. Thuốc chống đông máu can thiệp trực tiếp vào quá trình đông máu, giúp giảm nguy cơ hình thành cục máu đông hoặc ngăn chặn sự phát triển của các cục máu đông.
Loại thuốc này thường được sử dụng để phòng ngừa đột quỵ do thiếu máu cục bộ – dạng đột quỵ phổ biến nhất – và đột quỵ nhẹ. Bác sĩ có thể chỉ định thuốc chống đông máu cho bệnh nhân có tiền sử đột quỵ, người mắc rung nhĩ (nhịp tim không đều) hoặc từng bị nhồi máu cơ tim.
Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể sử dụng thuốc chống đông máu. Những người có tiền sử chấn thương sọ não, huyết áp cao không kiểm soát, lạm dụng rượu hoặc có nguy cơ té ngã cao thường không nên dùng loại thuốc này. Khi điều trị bằng thuốc chống đông máu, bệnh nhân cần được theo dõi định kỳ để kiểm tra tình trạng đông máu, đồng thời tránh những chấn thương có thể dẫn đến chảy máu nghiêm trọng, gây nguy hiểm đến tính mạng.
Một số loại thuốc chống đông máu thường dùng
3. Thuốc làm tan cục máu đông
Đột quỵ có thể xảy ra khi các mảng xơ vữa tích tụ trong động mạch, kết hợp với tiểu cầu và sợi fibrin tạo thành cục máu đông, gây tắc nghẽn mạch máu não. Trong một số trường hợp, cục máu đông có thể tự vỡ một phần, nhưng phần còn lại vẫn cần được can thiệp bằng thuốc làm tan cục máu đông.
Hiện nay, chất hoạt hóa plasminogen mô (tPA) là loại thuốc duy nhất có khả năng phá vỡ cục máu đông thực sự. Đây là phương pháp điều trị cấp cứu phổ biến giúp hạn chế tối đa tổn thương não do đột quỵ. tPA được tiêm qua đường tĩnh mạch để nhanh chóng tiếp cận và làm tan cục máu đông, giúp khôi phục dòng chảy của máu đến não. Do đó, thuốc làm tan cục máu đông thuộc nhóm thuốc chống đột quỵ khẩn cấp và thường được áp dụng trong các trường hợp có nguy cơ tắc nghẽn mạch máu nghiêm trọng.
Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp để sử dụng tPA. Những bệnh nhân có nguy cơ cao bị chảy máu não không nên dùng loại thuốc này để tránh biến chứng nguy hiểm.
Tan cục máu đông ngăn ngừa đột quỵ
4. Thuốc giảm nồng độ Cholesterol
Nồng độ cholesterol trong máu cao là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ đột quỵ. Khi cholesterol dư thừa tích tụ trong thành động mạch, chúng hình thành các mảng xơ vữa, gây cản trở lưu thông máu.
Nhóm thuốc Statin có tác dụng hạ cholesterol trong máu, giúp giảm nguy cơ xơ vữa động mạch và đột quỵ. Một số loại statin phổ biến gồm pitavastatin (Livalo), rosuvastatin (Crestor), lovastatin (Altoprev), atorvastatin (Lipitor), fluvastatin (Lescol), pravastatin (Pravachol), simvastatin (Zocor)... Nhóm thuốc này hoạt động bằng cách ức chế enzyme HMG-CoA reductase – enzyme quan trọng trong quá trình tổng hợp cholesterol của cơ thể. Nhờ đó, lượng cholesterol nội sinh giảm, hạn chế sự hình thành mảng bám trong động mạch và góp phần phòng tránh nguy cơ đột quỵ.
Cholesterol cao là nguy cơ gây xơ vữa thành mạch dẫn đến đột quỵ
5. Thuốc giảm huyết áp
Thuốc hạ huyết áp là một trong những phương pháp điều trị phổ biến để phòng ngừa đột quỵ thứ cấp. Các nhóm thuốc thường được sử dụng gồm: Thuốc chẹn thụ thể, thuốc chẹn kênh canxi, thuốc ức chế men chuyển, thuốc chẹn beta và thuốc lợi tiểu.
Đối với bệnh nhân có tiền sử đột quỵ hoặc cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA), nếu chỉ số huyết áp trên 140/90 mmHg, bác sĩ có thể đề xuất bắt đầu hoặc điều chỉnh liều thuốc hạ huyết áp để kiểm soát tình trạng này. Ở các trường hợp khác, bác sĩ sẽ dựa trên tình trạng sức khỏe tổng thể để quyết định có cần dùng thuốc giảm huyết áp nhằm giảm nguy cơ đột quỵ hay không.
Điều hòa huyết áp ngăn chặn đột quỵ và biến chứng bệnh tim mạch
6. Thuốc dự phòng đột quỵ
Ngoài các nhóm thuốc kể trên, những người có nguy cơ cao như người có tiền sử gia đình bị đột quỵ, từng bị thiếu máu não thoáng qua hoặc mắc bệnh lý mạch máu có thể được chỉ định sử dụng các loại thuốc dự phòng như Aggrenox, Clopidogrel, Dipyridamole… Những loại thuốc này giúp ngăn chặn sự hình thành cục máu đông và giảm thiểu nguy cơ xảy ra đột quỵ trong tương lai.
Hướng dẫn sử dụng thuốc chống đột quỵ
Các loại thuốc chống đột quỵ chỉ dùng khi được kê đơn, không nên tùy tiện sử dụng các loại thuốc này. Khi dùng thuốc bạn cần lưu ý:
- Tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa:
Không tự ý mua và sử dụng các loại thuốc chống đột quỵ không rõ nguồn gốc. Chỉ dùng thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ sau khi được thăm khám và đánh giá tình trạng sức khỏe. Tuyệt đối không tự ý thay đổi liều lượng, đổi thuốc hoặc ngừng thuốc đột ngột nếu chưa có sự cho phép của bác sĩ.
- Lưu giữ thông tin thuốc:
Hãy lưu lại tên thuốc, liều lượng và cách sử dụng để có thể cung cấp thông tin chính xác khi bác sĩ thăm khám. Điều này đặc biệt quan trọng trong trường hợp bạn phải dùng thuốc khác, phẫu thuật hoặc thực hiện các thủ thuật y khoa như tiêm thuốc cản quang. Việc nắm rõ thông tin giúp bạn tránh được những tác dụng phụ không mong muốn.
- Ghi nhớ lịch uống thuốc:
Người bệnh nên cố gắng uống thuốc vào cùng một thời điểm mỗi ngày, ví dụ sau bữa trưa và bữa tối, để tạo thói quen. Để không quên uống thuốc, bạn có thể đặt báo thức trên điện thoại, dán giấy nhắc nhở ở nơi dễ thấy như tủ lạnh hoặc gương phòng tắm.
Ngoài ra cũng cần đặt lịch nhắc trước 1-2 ngày để tái khám và được cấp thuốc tiếp theo, tránh tình trạng hết thuốc đột ngột làm gián đoạn quá trình điều trị. Có thể sử dụng ứng dụng điện thoại hoặc ghi chú để nhắc nhở bản thân.
- Tham khảo bác sĩ khi kết hợp các loại thuốc:
Nếu đang sử dụng thuốc chống đột quỵ, bạn không nên tự ý dùng thêm thuốc không kê đơn, thực phẩm chức năng hay thảo dược mà chưa tham khảo ý kiến bác sĩ. Một số loại thuốc như thuốc kháng axit trị đau dạ dày, thuốc kháng histamine trị dị ứng hay thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen có thể tương tác với thuốc chống đột quỵ và gây ra tác dụng không mong muốn.
- Thông báo với bác sĩ tác dụng phụ của thuốc:
Nếu gặp phải tác dụng phụ khó chịu khi sử dụng thuốc chống đột quỵ, bạn nên thông báo ngay cho bác sĩ. Họ có thể điều chỉnh liều lượng, thay đổi thời gian uống thuốc hoặc chuyển sang loại thuốc khác phù hợp hơn để giúp bạn giảm thiểu tác dụng không mong muốn.
Trước khi sử dụng thuốc chống đột quỵ cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa
Người khỏe mạnh có nên dùng thuốc chống đột quỵ không?
Nhiều người lo lắng về nguy cơ đột quỵ và tự ý mua thuốc chống đột quỵ để sử dụng. Tuy nhiên, những loại thuốc này chỉ được khuyến nghị cho những người có nguy cơ cao hoặc người từng bị đột quỵ.
Nếu bạn khỏe mạnh, việc sử dụng thuốc chống đột quỵ không cần thiết và có thể gây tác dụng ngược, làm tăng nguy cơ đột quỵ hoặc ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Thay vào đó, bạn nên áp dụng các phương pháp phòng ngừa không dùng thuốc, bao gồm:
- Ngủ đủ giấc, tránh thức khuya hoặc ngủ quá ít.
- Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, tăng cường rau xanh, trái cây và hạn chế thực phẩm giàu dầu mỡ, muối, đường. Nên ưu tiên món ăn tự chế biến thay vì thực phẩm công nghiệp.
- Tập thể dục đều đặn 20 – 30 phút mỗi ngày với các bài tập phù hợp như đi bộ, chạy bộ, yoga,…
- Kiểm soát căng thẳng bằng cách thư giãn với âm nhạc, trồng cây, đạp xe hoặc tham gia các hoạt động yêu thích.
- Tránh xa thuốc lá, hạn chế tiêu thụ rượu bia và chất kích thích.
- Theo dõi huyết áp, kiểm soát mức cholesterol và điều trị các bệnh lý liên quan.
- Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt là tầm soát đột quỵ để phát hiện sớm nguy cơ tiềm ẩn.
- Thay vì tự ý dùng thuốc, hãy chủ động bảo vệ sức khỏe bằng chế độ sinh hoạt lành mạnh và thăm khám thường xuyên để phòng ngừa đột quỵ hiệu quả.
Tạm kết
Nhìn chung, hiện chưa có loại thuốc nào được công nhận là có thể chống đột quỵ tuyệt đối. Tuy nhiên, một số loại thuốc như kháng tiểu cầu, chống đông máu hay thuốc hạ huyết áp có thể giúp giảm nguy cơ tái phát đột quỵ ở những người có nguy cơ cao. Với những người khỏe mạnh, việc sử dụng thuốc là không cần thiết. Khi dùng thuốc chống đột quỵ người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để tránh tác dụng phụ.
-
Bị xuất huyết não nên ăn gì và không nên ăn gì để nhanh chóng hồi phục?
Một chế độ ăn uống khoa học không chỉ góp phần đẩy nhanh quá trình phục hồi sau xuất huyết... -
Thuốc trị thiếu máu não: Dùng sao cho đúng? Những lưu ý của chuyên gia
Thiếu máu não nên uống thuốc gì? Đây là câu hỏi mà nhiều người quan tâm, đặc biệt khi căn... -
Thuốc chống đột quỵ là gì? Chuyên gia hướng dẫn sử dụng thuốc chống đột quỵ đúng chuẩn ít người biết
Đột quỵ xảy ra khi các tế bào não bị tổn thương do thiếu oxy và dưỡng chất, dẫn đến... -
Huyết áp thấp gây đột quỵ: Nguyên nhân, dấu hiệu, cách phòng ngừa
Nhiều người lầm tưởng rằng chỉ có huyết áp cao mới dẫn đến tai biến mạch máu não, nhưng trên... -
Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ đột quỵ: Lý giải từ bác sĩ chuyên khoa
Thói quen hút thuốc lá làm tăng nguy cơ đột quỵ lên đến 5 lần. Vì sao hút thuốc lá... -
Đột quỵ liệt nửa người có phục hồi được không?
Liệt nửa người là di chứng nặng nề của đột quỵ. Nhiều người băn khoăn đột quỵ liệt nửa người... -
Tầm soát đột quỵ và những điều lưu ý quan trọng ai cũng cần phải biết
Đột quỵ hậu quả nặng nề, ảnh hưởng đến bất kỳ đối tượng nào, không phân biệt tuổi tác. Việc... -
Khi nào nên phẫu thuật xuất huyết não? Lưu ý quan trọng từ bác sĩ chuyên khoa
Xuất huyết não có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Khi nào nên phẫu thuật... -
Top 14 thực phẩm tăng cường lưu thông máu cho hệ tuần hoàn khỏe mạnh
Lưu thông máu kém có thể phát sinh do nhiều yếu tố như bệnh động mạch ngoại biên, tiểu đường,... -
9 bài thuốc ngâm chân hỗ trợ điều trị đột quỵ tăng cường lưu thông máu
Tai biến mạch máu não là một bệnh lý nghiêm trọng có thể gây ra nhiều di chứng nặng nề...
- Trang chủ
- Sản phẩm
- Về chúng tôi
- Câu chuyện khách hàng
- Góc bệnh lý
- Tin tức tổng hợp
- Liên hệ
- Đặt hàng
- Thông tin sản phẩm
- Thành phần sản phẩm
- Công dụng sản phẩm
- Tai biến mạch máu não
- Thiểu năng tuần hoàn não
- Chế độ ăn uống tập luyện
- Tin tức sự kiện
- Câu hỏi thường gặp
- Câu chuyện khách hàng